‘n 70/30 kontrak:

Met ‘n 70/30-kontrakopsie prys ‘n produsent sy tonne vir die leweringsmaand. Terselfdertyd laat dit hom toe om vir spekulasie-doeleindes ‘n lang posisie (koopopsie) vir die vorentoe-maand op die mark in te neem, met die doel om aan die Safex-beweging van die vorentoe-maand deel te neem.

Die doel van ‘n 70/30 kontrakopsie:

Die doel van die kontrakopsie is om kontantvloei te bestuur. Die produsent kry 70% van die kontrakwaarde met lewering, byvoorbeeld in Julie, en neem rand-vir-rand deel in die mark – byvoorbeeld op Desember-Safex. Dit is die kliënt se keuse in watter maand hy sy posisie wil terugkoop.

Hoe werk ‘n 70/30 kontrakopsie:

Gestel ‘n produsent wil sy oes teen die Julie 2021 SAFEX-maand prys, omdat hy sy oes tussen 1 en 31 Julie gaan lewer, maar hy wil ook aan die markbeweging in ‘n vorentoe-maand (byvoorbeeld Desember 2021) deelneem omdat hy voorsien dat die Safex-mark kan styg.

• Ons prys die produsent se Julie-lewerings teen Julie 2021 SAFEX-maand deur ‘n kort posisie in te neem, en neem ‘n lang posisie vir dieselfde hoeveelheid tonne op die mark in Desember/Maart.
• Daar word slegs 70% van die produsent se faktuurwaarde uitbetaal en 30% word dan teruggehou vir die markbeweging.
• Wanneer die produsent sy 70/30-posisie wil sluit – met ander woorde die lang posisie vir Desember/Maart – word die wins/verlies bereken en aan die boer uitbetaal.
• Indien dit teen ‘n wins sluit, word die volle 30% teruggehou ook betaal.
• Indien daar ‘n verlies op die lang been is, word dit afgetrek van die teruggehoue 30% en die restant word uitbetaal.
• Die lang 70/30-Desember posisie kan enige tyd gesluit of aangerol word, maar moet voor die SAFEX-maand “close-out”-datum gesluit of aangerol word.

Voorbeeld 1:

‘n Boer laat weet die aankoper hy wil 100 ton geelmielies verskans as ‘n 70/30- kontrak vir Julie-lewering en ‘n Desember-terugkoop:

• Rand Agri neem ‘n Julie’21 SAFEX-maand YMAZ kort posisie in op die mark teen R3 230 SAFEX-vlak en ‘n lang posisie teen Desember ’21 SAFEX-maand teen R3 350. Verkoop 100 ton en koop 100 ton terug.
• Die produsent se kontrakprys is byvoorbeeld R3 000 x 100 ton = R300 000
• 70% van die totale kontrakprys vir die Julie-lewering word uitbetaal (R300 000 x 70% = R210 000) ná lewering, en 30% van die totaal word teruggehou vir markbewegings-doeleindes op die Desember-been (R300 000 x 30% = R90 000).
• In Oktober besluit die produsent hy wil sy 70/30-posisie op die Desember-been teen R3 400 sluit. Die 70/30 het met die markbeweging R50 per ton wins gemaak (koopvlak R3 350, minus verkoopvlak R3 400). Die volgende word aan die produsent uitbetaal:

R90 000  – 30% bedrag teruggehou

min  R1 000     – 70/30 verskansingskoste  (R10 x 100 t)

plus  R5 000    – 70/30 verskansingswins

      R94 000     – word aan boer uitbetaal

Voorbeeld 2:

‘n Boer laat weet die aankoper hy wil 100 ton geelmielies verskans as ‘n 70/30-kontrak vir Julie-lewering en ‘n Desember-terugkoop:

• Rand Agri neem ‘n Julie’21 SAFEX-maand YMAZ kort posisie in op die mark teen R3 230 SAFE- vlak en ‘n lang posisie teen Desember’21 SAFEX-maand teen R3 350.
• Die produsent se kontrakprys is byvoorbeeld R3 000 x 100 ton = R300 000
• 70% van die total kontrakprys vir die Julie-lewering word uitbetaal (R300 000 x 70% = R210 000) ná lewering en 30% van die totaal word teruggehou vir spekulasie doeleindes (R300 000 x 30% = R90 000).
• In November draai die mark nie terug nie en bly afwaarts beweeg.
• Die boer besluit hy wil eerder sy 70/30-posisie teen R3 250 sluit.
• Die 70/30 het met die markbeweging dus R100 per ton verlies gemaak (koopvlak R3 350 minus verkoopvlak R3 250).
• Die volgende word aan die produsent uitbetaal:

R90 000  – 30% bedrag teruggehou

min R1 000   – 70/30 verskansingskoste  (R10 x 100 t)

min R10 000   – 70/30 verskansingsverlies

      R79 000     – word aan die boer uitbetaal

Artikel deur Soretha Strydom, Rand Agri Byprodukte-handelaar